OPENINGSTIJDEN
Museum Het Warenhuis, Markt 2, 4571 BG Axel.
tel. +31 (0) 115-562885
dinsdag t/m vrijdag: 12:30-17:00 uur
zaterdag: 11:00-17:00 uur
Een bezoek aan Museum Het Warenhuis is een unieke ervaring voor het hele gezin!
De geschiedenis van de streek, met als één van de hoogtepunten de collectie streekdracht, wordt op een bijzondere en interactieve wijze tentoongesteld. Het museum laat jong en oud vroegere tijden beleven. Durf jij het barcodespel te spelen?
De bijzondere architectuur en de gerestaureerde unieke muur- en plafondschilderingen geven een extra dimensie aan het museum en zijn collectie.
Het museum wordt gevormd door 3 panden:
- Het woonhuis anno 1909, Markt 2A
- Het winkelpand anno 1920, Markt 2
- en een nieuwe aanbouw (2014)
Het woonhuis en het winkelpand zijn rijksmonumenten, hieronder vindt u de informatie die ook staat op de website van dienst rijksmonumenten.:
Beschrijving van woonhuis http://rijksmonumenten.nl/monument/531514/woonhuis/axel/
Inleiding Het WOONHUIS uit 1909 staat in het centrum van Axel, haaks achter het rijksmonument Markt 2. Het betreft het voormalige woonhuis met schilderswinkel van Clement Benedictus Antheunis (Terneuzen 1975-Axel 1952). Antheunis was ook de bouwheer van het in 1919 in een overgangsstijl tussen Art Nouveau en Art Deco gebouwde rijksmonument Markt2. Het huis Markt 2a werd vanaf toen geheel als woonhuis in gebruik genomen. De familie Antheunis heeft de panden in bezit gehouden tot de verkoop aan de gemeente Terneuzen in de jaren tachtig van de twintigste eeuw. Na diverse ideeën over sloop en herbestemming maken beide panden vanaf 2012 deel uit van het Streekmuseum Land van Axel. Het interieur van het woonhuis Markt 2a is in verschillende vertrekken overdadig voorzien van schilderingen en decoraties van de hand van Clement Benedictus Antheunis. Hij was opgeleid tot meester-schilder en meester decoratieschilder in Gent, Zelzate en Brugge. Antheunis werkte vooral in Zeeuws Vlaanderen en Noord Brabant. Voor zover bekend had zijn echtgenote een belangrijke stem in het iconografisch programma in het woonhuis en werden de decoraties in de avonduren vervaardigd nadat het werk in de winkel gedaan was. Het is bekend dat Antheunis zeer belezen was. Uit het werk in Markt 2, grotendeels in een stijl op het snijvlak van art-nouveau en art-deco, spreekt een grote kennis van actuele stijlontwikkelingen, de kunstgeschiedenis en de klassieken. Het werk is met groot vakmanschap in uiteenlopende technieken vervaardigd en kan als kenmerkend voor met name de Brusselse opleiding van Antheunis worden gezien. Bij het vervaardigen van deze redengevende omschrijving waren nog niet alle decoraties en schilderingen blootgelegd. Datgene wat zichtbaar is wordt omschreven, maar het gehele pand valt juridisch onder de bescherming. Omschrijving Exterieur WOONHUIS op vierkante plattegrond, anderhalve bouwlaag hoog en voorzien van een afgeknot schilddak, dat is gedekt met gesmoorde Tuiles du Nord. De voorgevel is gebouwd in een eenvoudige neorenaissancetrant en nagenoeg symmetrisch ingedeeld. Het brede venster aan de rechterzijde geeft de plaats aan van de voormalige schilderwinkel. Karakteristiek is de bakstenen dakkapel met gepleisterde gevelbekroningen. De vensters en alle glas-in-lood bovenlichten dateren uit de bouwtijd, alleen de voordeur is vernieuwd. Interieur Het pand is qua indeling een eenvoudig woon-winkelhuis. De oorspronkelijke structuur van middengang met zijkamers, kelder en zolder, is nog geheel intact. Zeer uitzonderlijk zijn de muur- en plafondschilderingen en decoraties die tussen circa 1910 en 1920 zijn aangebracht door eigenaar en bewoner Clement Benedictus Antheunis. Begane grond: De middengang is voorzien van een decoratieve terracotta tegelvloer, beschilderde wanden en een beschilderd, kartonnen plafond met koven van carton pierre. De stijl is art-nouveau en het kleurgebruik voornamelijk in pastel, uitgezonderd de felle kleuren zoals paars en geel van de lambriseringen. De schilderingen bestaan, voor zover bloot gelegd, in de lambrisering uit een nachttafereel met fraai geschilderde uiltjes en sterren. Boven de lambrisering zijn schilderingen van planten en dieren (dode eenden) zichtbaar en aan het einde van de gang, bij de trap zijn pauwenveren zichtbaar. Boven aan de trap bevindt zich een fraaie band van polderlandschapjes met zwaluwen. De rest van de schildering op de lange wanden is (december 2011) nog niet blootgelegd. Van de deuromlijstingen is een deel van de oorspronkelijke afwerking bloot gelegd, bestaande uit tamponeertechnieken in grijstinten. De kooflijst langs het plafond is voorzien van bloemen. Het kartonnen plafond heeft zweepslagmotieven. Halverwege de gang zijn in het plafond twee consoles in de vorm van beschilderde vrouwkopjes aangebracht. Vermoedelijk hing hier in het verleden een gordijn. De kamer aan de rechterzijde is de voormalige schilderswinkel. Deze is na de bouw van de nieuwe winkel Markt 2 in 1920, als woonruimte in gebruik genomen. Er is een houten vloer met sjabloontechnieken die een karpet suggereren en een kooflijst in de vorm van een eierlijst in carton-pierre-techniek. In het kartonnen plafond zijn verschillende tafereeltje geschilderd in marouflé-techniek (schilderwerkjes op linnen). Van deze tafereeltje was er in 2011 één blootgelegd, voorstellende een bosje rode anemonen. De restanten van de papieren behangsels, de oudste behangsels in het huis, laten een totaalprogramma van wanden en plafond in deze kamer zien. Alle kleuren en motieven sluiten geheel op elkaar aan. Ook de ondertekening op de muur is zichtbaar, waaruit duidelijk wordt hoe Antheunis de overgangen tussen koven, borders en stroken nauwkeurig uittekende voordat hij de wanden heeft behangen. De kamer aan de linkerzijde is de voormalige kamer-en-suite. De voorkamer is waarschijnlijk de voormalige 'goeie' of representatieve kamer. Hier resteert alleen het kartonnen plafond met de kooflijst in carton-pierre-techniek. Het plafond is voorzien van geschilderde engelen en sterretjes in goud, wit en blauw en een bloemvormige midden decoratie. De kooflijst heeft een klassieke Dorische opbouw, onderbroken door strikjes in een Empire-trant. De wand- en vloerdecoraties zijn in deze ruimte verdwenen, evenals de oorspronkelijke suite. De voormalige achterkamer is voorzien van decoratief beschilderde balken met daartussen beschilderd karton. Ook resteren hier nog de beschilderde wanden en haardpartij. Groentinten overheersen. Opvallend zijn de oud-hollandse spreuken in art-nouveau typografie en de Egyptisch aandoende bloemmotieven. Twee muurschilderingen met huiselijke taferelen in een meer academische stijl zijn bloot gelegd, evenals een stilleven boven de deur naar de gang. De vloer is voorzien van zware terracotta tegels met bloemmotieven. Er is een aantal oorspronkelijke deuren van de voor- en achterkamer behouden, onder andere voorzien van bloemmotieven die aansluiten bij de overige schilderingen. Verdieping: De schilderingen op de wanden van de overloop zijn aangebracht op stuc met een rieten ondergrond. De voorstellingen betreffen tien arcadische tafereeltjes van levensgrote, halfnaakte kinderen (putti) die tegen een achtergrond van ranken en vruchten met dieren spelen en muziek maken. Als omkadering voor tafereeltjes zijn Dorische zuilen en friezen met ramskoppen en sinaasappels toegepast. De koven in carton-pierre techniek hebben een voorloper van de eierlijst als motief. De deuren op de overloop zijn voorzien van de oorspronkelijke imitatiehouten beschildering. Opvallend zijn de contrasten tussen de zwarte omkadering van bijvoorbeeld de zuilen en deuren en de pasteltinten van de figuren. Dit brengt een duidelijke dieptewerking met zich mee. Op het kartonnen plafond zijn naast allerlei decoratieve elementen en de vier jaargetijden afgebeeld. De houten vloer is voorzien van wit imitatiemarmer. Aan de rechterzijde is een kamer met een zeer bijzondere muurschildering, die achter boekenkasten op deze slaapkamer verborgen was: een boslandschap met boerderij en beekje, in een meer academische stijl en voorzien van de handtekening '1917-28-3 C.B Antheunis'. De voor- en achterkamer aan de linkerzijde hebben haardjes met klassieke motieven, waarvan (nog) niet bekend is welke afwerking deze oorspronkelijk hadden. Ook zijn enkele papieren behangsels aangetroffen uit vermoedelijk de tweede helft van de twintigste eeuw. De zolder heeft een beschoten kap van onbehandeld hout. Waardering Het WOONHUIS met schilderingen en decoraties van C.B. Antheunis uit omstreeks 1910-1920 is van algemeen belang uit oogpunt van architectuurhistorie, stedenbouw en cultuurhistorie: - als gaaf bewaard woonhuis in eenvoudige neorenaissancetrant uit 1909; - vanwege de zeer gaaf bewaarde decoraties en schilderingen in een stijl op het snijvlak van art-nouveau en art-deco, en enkele meer academische stukken van de hand van bewoner en eigenaar, de in Gent, Zelzate en Brussel opgeleide meester-schilder en meester-decoratieschilder C.B. Antheunius; naast de technische beheersing spreekt een grote kennis van de kunstgeschiedenis en de klassieken uit het Gesamtkunstwerk; - vanwege het uitzonderlijke feit dat gehele huis in een vergelijkbare stijl door één kunstenaar in één bijzonder totaalprogramma is vervaardigd en tot op heden nagenoeg ongeschonden is behouden, hetgeen landelijk uniek genoemd mag worden, zeker uit deze periode; - als staalkaart van hoogwaardig uitgevoerde schilder- en decoratietechnieken uit de vroege twintigste eeuw, dat het werk van veel andere decoratieschilders representeert maar waarvan weinig werk behouden of zichtbaar is gebleven; - als zeer zeldzaam voorbeeld van decoratie- en schildertechnieken van Vlaams / Brusselse origine en als kenmerkend voorbeeld van de 'kruisbestuiving' tussen Zeeuws en Belgisch Vlaanderen, zoals die ook heden te dage ook nog aanwezig is; - vanwege de relatie met de naastgelegen winkel Markt 2 (rijksmonument), die eveneens eigendom was van Antheunis en waarin eveneens schilderingen en decoraties van zijn hand aanwezig zijn; - als onderdeel van de plaatselijke geschiedenis van Axel en één van de rooms-katholieke ondernemersfamilies aldaar. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Beschrijving van Winkelpand, uitgevoerd in late overgangsarchitectuur http://rijksmonumenten.nl/monument/508103/winkelpand-uitgevoerd-in-late-overgangsarchitectuur/axel/
Inleiding In 1920 gebouwd winkelpand, uitgevoerd in late overgangsarchitectuur. Oorspronkelijk was het gebouw tweezijdig aangebouwd. Momenteel staat hetnagenoeg vrij aan de Markt. Het winkelpand, een klein soort warenhuis, bevat verkoopruimten op zowel begane grond als verdieping, waar oorspronkelijk een grote variëteit aan artikelen werd verkocht. Omschrijving Geheel onderkelderd gebouw van twee lagen, een zolder en een vliering hoog, op nagenoeg vierkante plattegrond. Het pand is geheel opgetrokken uit baksteen, de zij- en achtergevels zeer eenvoudig, de voorgevel rijk gedecoreerd. De voorgevel is op de begane grond voorzien van een winkelpui over de volle breedte. Deze winkelpui bestaat uit een smaller deel links, de oorspronkelijke goederen uitgang, en een breder deel rechts, symmetrischonder de topgevelpartij; deze onderdelen bevinden zich tussen pilasterachtige elementen met natuurstenen voet- en topstukken. De pui bezit een natuurstenen plint waarin getraliede kelderlichten zijn opgenomen. Daarop is een houten pui geplaatst, voorzien van bovenlichten met bijzondere roedeverdeling en gele ruitjes, en een centraal in het bovenlicht geplaatste ovale, facetgeslepen heldere ruit. De terugliggende entree wordt door kwartronde ruiten, kwarto's, begeleid. Boven de winkelpui is de gevel opgetrokken uit gladde, rode baksteen in kruisverband, voorzien van decoratieve, korfboogvormige ontlastingsbogen in gele baksteen met rood bakstenen boogvelden waarin deelboogjes in gele steen. Aanzet-, sluit- en kraagstenen. De gevelopeningen zijn voorzien van donkergroen verglaasde, geprofileerde dorpelstenen. De gevel wordt afgesloten door een veroverstekende houten gootlijst op geprofileerde houten klossen waarop het decoratieve gele metselwerk van het fries aansluit. In het fries bevinden zich velden met eenvoudig rood gemetseld mozaïek en gele en natuurstenen accenten. Rechts van het midden wordt de goot onderbroken door een afgeknotte topgevelpartij, voorzien van een op de gootlijst aansluitende daklijst. Op de eerste verdieping drie drielicht kozijnen en in de travee onder detopgevel een enkellichts kozijn. Alle met kalf en jugendstiltrant glas-in-lood bovenlichten. In de topgevel een drievoudige raampartij met hoger middendeel, geheel voorzien van gekleurd glas-in-lood. In de top een driedelig tableau met jaartal. De linker zijgevel is opgetrokken uit baksteen en recent gepleisterd in motief en kleur van baksteen, afgesloten door een vlakke gootlijst. Op de verdieping twee gerenoveerde H-type vensters. De achtergevel is opgetrokken uit oranje-rode belgische steen, afgesloten door een vlakke gootlijst. Ter plaatse van het trappenhuis twee boven elkaar geplaatste kozijnen met glas-in-lood bovenraam. Overigens op een klein venster op de begane grond na een blinde gevel. De rechter zijgevel is geheel blind en opgetrokken uit baksteen. Het pand is voorzien van een afgeknot schilddak, gedekt met rode tuile du nord. De topgevelpartij is voorzien van een afgewolfde dwarskap. Het interieur bevat onder meer winkelruimten in het rechter gedeelte op de begane grond en de eerste verdieping. De linker travee op deze lagen is als kantoor/bergruimten bestemd. Midden tegen de achtergevel in de winkel voert een open houten bordestrap naar de eerste verdieping en van daar naar de afgesloten zolder. De zolder met grenen spanten en kraalbeschot is ingericht als bergruimte. Boven de zolder bevindt zich onder het platte dak een vliering. De oorspronkelijke opslagkelder met gerenoveerde inrichting, eveneens vanuit de winkelruimte bereikbaar, is geheel voorzien van een troggewelfplafond. De grote houten vloervelden van de eerste verdieping en de zolder wordenondersteund door een stalen onderslagbalk met een, midden in de winkelruimte geplaatste, gietijzeren kolom welke tevens als rookkanaal dienst doet t.b.v van winkelkachels. In het interieur onder meer diverseafwerkingen en inrichtingselementen uit de bouwtijd, waaronder een op karton geschilderd winkelplafond op de begane grond in geometrische Art Nouveau met deels florale, deels strakke motieven en landschapjes in dehoeken, granitovloer met meer kleurige band langs het middenveld, gedeelten van de grenen toonbanken met zwart lijstwerk, winkelzijdige afsluiting van de etalages en een restant van de kastenwanden met geprofileerde en beschilderde pilasters en plafondlijsten. Op de zolder bevindt zich onder meer een handbediende takelinstallatie ter plaatse van de bergruimten op begane grond en verdieping. Waardering Winkel van algemeen belang vanwege cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden van zowel exterieur als interieur. Van zeldzaamheidswaarde voor de regio als goed herkenbaar warenhuisachtig winkelpand uit deze periode. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
